เมื่อพ่อแม่และคนในครอบครัวอายุมากขึ้น สิ่งที่ตามมาคือโรคภัยไข้เจ็บ ซึ่งเป็นเหมือนฝันร้ายของลูกทุกคน โรคอัลไซเมอร์เป็นโรคสมองเสื่อมที่พบบ่อยที่สุดในผู้สูงอายุ ซึ่งทำให้ผู้ป่วยสูญเสียความสามารถในการดูแลตนเอง การดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์จึงเป็นเรื่องที่ท้าทายและต้องใช้ความเข้าใจเป็นอย่างมาก และเพื่อให้การดูแลผู้ป่วยเป็นไปอย่างราบรื่น เราจึงรวบรวมข้อมูลและวิธีรับมือผู้ป่วยอัลไซเมอร์มาให้ในบทความนี้แล้ว
รู้จักโรคอัลไซเมอร์ให้มากขึ้น
สิ่งแรกที่ควรรู้จักก่อนการดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์คือ การทำความเข้าใจกับโรคให้มากขึ้น เพื่อเข้าใจถึงพฤติกรรมและการกระทำของผู้ป่วยให้มากที่สุด โดยสามารถอธิบายถึงโรคอัลไซเมอร์ได้ว่า เป็นโรคสมองเสื่อมชนิดหนึ่ง ซึ่งมีสาเหตุมาจากเซลล์สมองถูกทำลาย ทำให้สมองไม่สามารถทำงานได้มีประสิทธิภาพอย่างเคย จนไม่สามารถดูแลตัวเองได้และเสียชีวิตไปในที่สุด ซึ่งโรคอัลไซเมอร์จะค่อย ๆ ทวีความรุนแรงมากขึ้นเป็นระยะ ดังนี้
ระยะก่อนสมองเสื่อม
ระยะก่อนสมองเสื่อม คือ ภาวะที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการของความจำเสื่อม หรือปัญหาด้านความคิด ทำให้มีความบกพร่องทางการเรียนรู้และอาจมีปัญหาในการจดจำข้อมูลใหม่ แต่ยังไม่รุนแรงพอที่จะส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน แต่หากเริ่มพบเห็นพฤติกรรมน่าสงสัยจากผู้ใหญ่ในบ้าน ก็สามารถพาไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและหาทางรักษาได้อย่างเหมาะสม
สมองเสื่อมระยะแรก
ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่สมองเสื่อมระยะแรก จะเริ่มสูญเสียความจำในระยะสั้น เช่น ความจำใหม่ หรือข้อมูลที่เพิ่งเรียนรู้มา ทำให้ต้องใช้เวลาในการทำกิจวัตรประจำวันนานกว่าเดิม โดยจะเริ่มมีอาการของโรคที่พบบ่อย ได้แก่
มีปัญหาเรื่องความจำระยะสั้น เช่น ลืมชื่อคน ลืมสิ่งที่เพิ่งทำ
มีปัญหาเรื่องสมาธิและความจดจ่อ
มีปัญหาในการวางแผนและตัดสินใจ
มีปัญหาด้านภาษา เช่น พูดวกวน ลืมคำศัพท์
มีปัญหาด้านอารมณ์ เช่น หงุดหงิดง่าย ซึมเศร้า
สมองเสื่อมระยะปานกลาง
ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่สมองเสื่อมระยะปานกลางเป็นระยะที่อาจต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด เพราะจะเริ่มหลงลืมและมีความสับสน ส่งผลให้เกิดปัญหามากขึ้นในด้านความจำ ความคิด พฤติกรรม และการใช้ภาษา โดยมีอาการที่พบบ่อย ได้แก่
มีปัญหาเรื่องความจำระยะยาว เช่น ลืมเหตุการณ์สำคัญในชีวิต
มีปัญหาด้านความคิด เช่น เข้าใจสิ่งต่าง ๆ ได้ยากขึ้น มีปัญหาในการคิดคำนวณ
มีปัญหาด้านพฤติกรรม เช่น ก้าวร้าว แยกตัวจากสังคม
มีปัญหาด้านภาษา เช่น พูดไม่ชัด ฟังไม่เข้าใจ
สมองเสื่อมระยะสุดท้าย
ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่สมองเสื่อมระยะสุดท้าย เป็นระยะร้ายแรงที่ผู้ป่วยจะสูญเสียความทรงจำทั้งในระยะสั้นและยาว รวมถึงความสามารถด้านต่าง ๆ ไปเกือบทั้งหมด ทำให้ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ โดยมีอาการที่พบบ่อย ได้แก่
ไม่สามารถจดจำหรือจำอะไรใหม่ ๆ ได้
ไม่สามารถเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ได้
ไม่สามารถสื่อสารได้
ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้
ทั้งนี้ อาการอาจแตกต่างกันออกไปในแต่ละราย แต่ไม่ว่าจะมีอาการอย่างไร การดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมอย่างใกล้ชิดก็เป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างมาก เพราะผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุที่เป็นโรคอัลไซเมอร์ โดยเฉพาะในระยะสุดท้ายนี้จะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยการช่วยเหลือจากผู้อื่นในทุกด้าน จึงต้องมีวิธีรับมือผู้ป่วยโรคความจำเสื่อมอย่างเหมาะสม
