วิธีเช็กตับด้วยตัวเอง รู้เท่าทัน มีโอกาสรักษาหายได้

ความสำคัญของตับ

ตับเป็นอวัยวะภายในที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในร่างกาย มีลักษณะเป็นก้อนเนื้อสีแดงเข้ม อยู่ในช่องท้องส่วนบนด้านขวา ใต้กะบังลมเยื้องไปทางขวา เหนือกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก เมื่อร่างกายเจริญเติบโตเต็มที่จะมีน้ำหนักประมาณ 1.5 กิโลกรัม มีความสำคัญต่อร่างกายหลายประการ ได้แก่

• กรองและกำจัดสารพิษต่าง ๆ ที่ร่างกายได้รับ เช่น แอลกอฮอล์ ยา และสารเคมี โดยจะขับออกจากร่างกายในรูปแบบน้ำดี

• ผลิตน้ำดีเพื่อช่วยย่อยไขมันและดูดซึมวิตามินที่ละลายในไขมันมาใช้ประโยชน์ในร่างกาย เช่น วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินเค

• สร้างโปรตีนหลายชนิดที่จำเป็นต่อการทำงานของร่างกาย เช่น อัลบูมิน ซึ่งช่วยเพิ่มอัตราของเหลวในหลอดเลือด

• เก็บสะสมสารอาหาร เช่น ไกลโคเจน (น้ำตาลที่สะสมไว้) วิตามิน และแร่ธาตุ เพื่อใช้เมื่อร่างกายต้องการ โดยเฉพาะกลูโคส ซึ่งมีความจำเป็นเมื่อร่างกายต้องการใช้พลังงานอย่างรวดเร็ว

• ผลิตฮอร์โมนหลายชนิดที่ช่วยควบคุมการทำงานของร่างกาย เช่น ฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโต การควบคุมความอยากอาหาร และการควบคุมการทำงานของระบบสืบพันธุ์

• ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ ป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดผิดปกติ ซึ่งเป็นอันตรายต่อร่างกายและเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวาน

3 โรคร้าย เป็นอันตรายต่อตับ

เมื่อเป็นอวัยวะที่ต้องรับบทหนักในการดูแลร่างกาย จึงมีความเสี่ยงเกิดโรคต่าง ๆ ได้ไม่แพ้อวัยวะอื่น โดยโรคร้ายที่เป็นอันตรายต่อตับและพบมากในคนทั่วไป มีทั้งหมด 3 โรค เรียงตามระดับความรุนแรงได้ ดังนี้

1. โรคไขมันพอกตับ

เป็นภาวะที่มีการสะสมของไขมันในเซลล์ตับมากเกินไป มักพบในผู้ที่มีน้ำหนักเกิน ดื่มแอลกอฮอล์ หรือเป็นโรคเบาหวาน 

ในระยะแรก โรคนี้อาจไม่แสดงอาการชัดเจน แต่หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจทำให้ตับอักเสบ สามารถบรรเทาได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย และการลดการดื่มแอลกอฮอล์

2. โรคตับอักเสบ

มีสาเหตุหลักมาจากการติดเชื้อไวรัส เช่น ไวรัสตับอักเสบ A, B, C การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก หรือผลข้างเคียงจากยาบางชนิด อาการโรคตับอักเสบ เริ่มแรกจะรู้สึกอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ ปวดท้อง และตัวเหลืองตาเหลือง มีทั้งแบบเรื้อรังและแบบเฉียบพลัน

3. โรคมะเร็งตับ

เกิดจากการเจริญเติบโตผิดปกติของเซลล์ตับ ซึ่งอาจเป็นผลมาจากโรคตับเรื้อรังอื่น ๆ ผู้ป่วยมักมีอาการปวดท้อง น้ำหนักลด เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย และตัวเหลืองตาเหลือง การรักษาโรคมะเร็งตับมีหลายวิธี เช่น การผ่าตัด การทำเคมีบำบัด ขึ้นอยู่กับระยะของโรคและสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล

เจาะลึก 'ค่าตับ' ตัวเลขสำคัญ ชี้วัดสุขภาพ

จากโรคตับทั้ง 3 ชนิดที่เรากล่าวถึงกันไปข้างต้น เชื่อว่าหลายคนคงตระหนักกับความสำคัญของการดูแลตับแล้วแน่นอน ซึ่งตัวชี้วัดสำคัญที่จะบอกว่าสุขภาพตับของคุณอยู่ในขั้นใด ยังทำงานได้สมบูรณ์หรือไม่นั้น ก็คือ ‘ค่าตับ’ ที่ได้จากการตรวจเอนไซม์ในเลือด โดยเอนไซม์ที่สำคัญ ได้แก่

• AST (Aspartate Aminotransferase) และ ALT (Alanine Aminotransferase) หากสูงกว่าปกติ แสดงว่าตับมีอาการอักเสบ

• ALP (Alkaline Phosphatase) บ่งบอกการทำงานของท่อน้ำดี
  
  
  

ปัจจัยที่ทำให้ค่าตับสูง มีอยู่หลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการดื่มแอลกอฮอล์ ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ การใช้ยาบางชนิด และอาการป่วยจากโรคต่าง ๆ เช่น โรคอ้วน โรคไขมันพอกตับ โรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง

เป็นโรคตับอักเสบ ค่าตับสูงห้ามกินอะไร ?

อาหารต้องห้ามสำหรับผู้ที่มีปัญหาค่าตับสูง ได้แก่

• แอลกอฮอล์ทุกชนิด

• อาหารที่มีไขมันสูง เช่น ของทอด ขนมหวาน

• อาหารที่มีน้ำตาลสูง เช่น น้ำอัดลม ขนมหวาน

• อาหารแปรรูปที่มีสารกันบูด

• อาหารที่มีเกลือสูง

• เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนในปริมาณมาก

• อาหารดิบหรือสุก ๆ ดิบ ๆ ที่อาจมีการปนเปื้อนเชื้อโรค

หากคุณอยากป้องกันตัวเองจากค่าตับสูง นอกจากจะต้องหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านี้แล้ว อย่าลืมเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์  ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงเรื่องที่ทำให้เครียด ฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบเพื่อลดความเสี่ยงการติดเชื้อ รวมถึงการเกิดโรคมะเร็งตับ และตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อติดตามการทำงานของตับอย่างสม่ำเสมอด้วย

สัญญาณอันตราย เป็นแบบนี้เสี่ยงสารพัดโรคตับ

นอกเหนือจากการดูแลสุขภาพแล้ว อย่าลืมหมั่นเช็กสุขภาพตับด้วยตัวเองว่าคุณเสี่ยงกับโรคร้ายที่เรากล่าวถึงไปทั้งหมดหรือไม่ โดยหากมีอาการเหล่านี้ ควรไปตรวจร่างกายอย่างละเอียด เพื่อหาความผิดปกติและดูแลสุขภาพตับให้แข็งในระยะยาว

• อ่อนเพลียและเหนื่อยง่าย

• คลื่นไส้อาเจียน

• เบื่ออาหารและน้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ

• ท้องอืด มีแก๊สในกระเพาะ ปวดท้อง โดยเฉพาะบริเวณใต้ชายโครงขวา

• สีอุจจาระและปัสสาวะผิดปกติ

• มีภาวะผิวเหลือง ตาเหลือง

ระมัดระวังเรื่องการกินตั้งแต่วันนี้ ป้องกันโรคตับมาเยือนจนชีวิตตกอยู่ในอันตราย และสร้างความอุ่นใจให้ทุกการใช้ชีวิต ด้วยการทำประกันมะเร็งและประกันสุขภาพโรคร้ายแรงจากโตเกียวมารีนประกันชีวิต ครอบคลุมถึง 46 โรคร้ายแรง เช่น โรคมะเร็งระยะลุกลาม โรคไวรัสตับอักเสบขั้นรุนแรง โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ พร้อมทั้งคุ้มครองกรณีเสียชีวิต ลงทะเบียนเพื่อรับข้อมูลเพิ่มเติมได้ทางเว็บไซต์ หรือสอบถามข้อมูลได้ที่ศูนย์บริการลูกค้ารายบุคคล โทร. 02-650-1400 วันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.30-20.00 น.

ข้อมูลอ้างอิง

1. ตับ & ไต…ทำไม? ต้องดูแลให้ดี. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 กันยายน 2567 จาก https://www.paolohospital.com/th-TH/chokchai4/Article/Details/ตับ---ไต…ทำไม--ต้องดูแลให้ดี

2. ค่าตับสูงต้องดูแล เช็คลิสต์สาเหตุที่ส่งผลต่อสุขภาพตับ. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 กันยายน 2567 จาก https://bangkokpattayahospital.com/th/health-articles-th/gastrointestinal-liver-th/caused-of-elevated-liver-enzymes/