ภาวะความดันต่ำเกิดจากอะไร รู้ทันภัยเงียบก่อนสาย !

รู้จักภาวะความดันต่ำ : อาการ และความเสี่ยง

ความดันต่ำ หรือ Hypotension นับเป็นภาวะที่ค่าความดันโลหิตมีค่าต่ำกว่าปกติ โดยทั่วไปแล้ว แพทย์จะวินิจฉัยว่าเป็นความดันโลหิตต่ำเมื่อค่าความดันซิสโตลิก (ตัวบน) ต่ำกว่า 90 มิลลิเมตรปรอท หรือค่าความดันไดแอสโตลิก (ตัวล่าง) ต่ำกว่า 60 มิลลิเมตรปรอท

ความดันต่ำในทางการแพทย์ มักจะไม่ถูกจัดเป็น "โรค" แต่จัดเป็น "ภาวะ" แทน เนื่องจากเป็นความเสี่ยงที่สามารถพบได้ในทุกเพศทุกวัย ตั้งแต่ทารกไปจนถึงผู้สูงอายุ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะดังกล่าวด้วย

ค่าความดันต่ำ เท่าไรถึงอันตราย ?

ค่าความดันต่ำที่อันตราย คือค่าความดันที่ต่ำกว่า 60/40 มิลลิเมตรปรอท อยู่ในระดับที่ควรพบแพทย์ เพื่อหาสาเหตุและแนวทางแก้ไข โดยผู้ป่วยที่เข้าข่ายความดันต่ำกว่าเกณฑ์จะมีอาการสับสน อ่อนแรง เป็นลม ฯลฯ แต่ถ้าหากความดันต่ำกว่า 50/33 มิลลิเมตรปรอท จะอยู่ในขั้นวิกฤติ ต้องรีบได้รับการรักษาจากแพทย์โดยทันที เพราะผู้ป่วยเสี่ยงต่ออาการโคม่า และเสียชีวิตได้

ประเภทของความดันโลหิตต่ำ

ปัจจุบันภาวะความดันต่ำสามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภท โดยในแต่ละประเภทมีลักษณะและสาเหตุที่แตกต่างกัน ดังนี้

• ความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนอิริยาบถกะทันหัน: เกิดขึ้นเมื่อลุกขึ้นยืนหรือเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้เกิดอาการวิงเวียน ตาพร่า หรือเป็นลมได้ภายใน 5-10 นาทีหลังจากเปลี่ยนท่า

• ความดันโลหิตต่ำหลังรับประทานอาหาร: พบบ่อยในผู้สูงอายุ เกิดจากเลือดไหลไปยังระบบทางเดินอาหารมากเกินไปหลังรับประทานอาหาร อาจทำให้รู้สึกวิงเวียนหรือหน้ามืดได้

• ความดันโลหิตต่ำจากความผิดปกติของสมอง: เกิดขึ้นหลังจากยืนเป็นเวลานาน มักพบในเด็กและผู้ใหญ่ เป็นผลมาจากความผิดปกติในการสื่อสารระหว่างหัวใจและสมอง

• ความดันโลหิตต่ำเนื่องจากความเสียหายของระบบประสาท: เป็นโรคที่พบได้น้อย ส่งผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลางซึ่งควบคุมการทำงานของระบบอัตโนมัติในร่างกาย เช่น ความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจ การหายใจ และการย่อยอาหาร ผู้ป่วยอาจมีความดันโลหิตสูงมากในขณะนอนราบ แต่ต่ำมากเมื่อลุกขึ้นยืน

ความดันต่ำมีอาการอย่างไร ?

• วิงเวียนศีรษะ โดยเฉพาะเมื่อลุกขึ้นยืนอย่างรวดเร็ว

• ตาพร่ามัว มองเห็นไม่ชัด

• คลื่นไส้

• อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย

• หน้ามืด เป็นลม (ในกรณีที่รุนแรง)

 4 ภาวะอันตรายที่อาจเกิดจากความดันโลหิตต่ำ

แม้ว่าความดันต่ำอาจไม่ได้รับความสนใจมากเท่ากับความดันโลหิตสูง แต่ก็สามารถนำไปสู่ภาวะอันตรายที่ร้ายแรงได้หากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม และนี่ก็คือ 4 ภาวะอันตรายที่อาจเกิดการแทรกซ้อนได้ 

1. ภาวะช็อก

เมื่อความดันโลหิตต่ำมาก จะทำให้ร่างกายจะไม่สามารถส่งเลือดและออกซิเจนไปยังอวัยวะต่าง ๆ ได้อย่างเพียงพอ ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดการทำงานที่ผิดปกติของอวัยวะหลายส่วน มีอาการช็อก และอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

2. หัวใจขาดเลือด

ความดันโลหิตต่ำ คือตัวการที่ทำให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่เพียงพอ เมื่อกล้ามเนื้อหัวใจไม่ได้รับเลือดและออกซิเจนในปริมาณที่เหมาะสม ก็จะทำให้นำไปสู่ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Myocardial Ischemia) หรือในกรณีที่รุนแรง อาจเกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตาย (Myocardial Infarction) หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ "หัวใจวาย" ได้

3. ไตวาย

ปกติแล้วไตมีหน้าที่สำคัญในการกรองของเสียออกจากเลือดและ ควบคุมสมดุลของน้ำ รวมถึงแร่ธาตุในร่างกาย เมื่อไตได้รับเลือดไม่เพียงพอจากภาวะความดันต่ำเป็นเวลานาน อาจนำไปสู่ภาวะไตวายเฉียบพลันหรือเรื้อรังได้

4. สมองขาดเลือด

เมื่อเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ อาจทำให้เกิดอาการวิงเวียน หน้ามืด หรือหมดสติได้ ในกรณีที่รุนแรง การขาดเลือดไปเลี้ยงสมองเป็นเวลานานอาจนำไปสู่ภาวะสมองขาดออกซิเจน (Cerebral Hypoxia) ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อเซลล์สมองอย่างถาวรได้

การดูแลตัวเองเมื่อมีภาวะความดันต่ำ ควรกินอะไร เปลี่ยนพฤติกรรมอย่างไรดี ?

แม้ว่าความดันโลหิตต่ำจะเป็นภาวะไม่ใช่โรค แต่ก็ควรได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เช่น การหกล้มจากอาการวิงเวียน หรือภาวะช็อกในกรณีที่ความดันโลหิตต่ำมาก โดยวิธีการดูแลตัวเองเบื้องต้น สามารถทำได้ง่าย ๆ ดังนี้

• ดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และมีคุณค่าให้ครบทั้ง 5 หมู่ เพราะหากผู้ที่มีแนวโน้มเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจะทำให้ความดันโลหิตยิ่งต่ำลงไปอีก

• หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะการลุกขึ้นจากท่านอนหรือนั่ง

• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ แต่หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักเกินไป

• พักผ่อนให้เพียงพอ นอนอย่างน้อย 6-8 ชั่วโมงต่อวัน

• หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ร้อนเป็นเวลานาน

• ตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อติดตามความดันโลหิตและสุขภาพโดยรวม

5 อาหารแนะนำสำหรับผู้ป่วยภาวะความดันต่ำ

• ชาโสมและชาขิง: ชาโสมมีคุณสมบัติช่วยปรับการไหลเวียนของโลหิตในร่างกายให้สมดุล ช่วยบรรเทาอาการเวียนศีรษะและหน้ามืด ส่วนชาขิงมีสาร Gingerol ที่ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดและลดอาการอักเสบ การดื่มชาเหล่านี้เป็นประจำจะช่วยปรับสมดุลความดันโลหิตได้ดี

• ผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง: อย่างส้มและมะขามป้อมอุดมไปด้วยวิตามินซีและโพแทสเซียม ซึ่งช่วยในการไหลเวียนของเลือดและลดความดันโลหิต นอกจากนี้วิตามินซียังช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงอีกด้วย

• อาหารทะเล: ปลาซาร์ดีน หอยนางรม และสาหร่ายทะเลเป็นแหล่งอาหารที่ดีสำหรับผู้ป่วยความดันต่ำ ปลาซาร์ดีนอุดมไปด้วยโอเมก้า-3 ที่ช่วยในการไหลเวียนของเลือด ส่วนหอยนางรมและสาหร่ายทะเลมีธาตุเหล็กและไอโอดีนสูง ช่วยในการผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดงและปรับสมดุลความดันโลหิต

• ธัญพืช: ข้าวกล้อง ข้าวสาลี และข้าวโพดเป็นธัญพืชที่มีประโยชน์ต่อผู้ป่วยความดันต่ำ เนื่องจากอุดมไปด้วยวิตามินบีและแร่ธาตุที่จำเป็น ช่วยในการผลิตพลังงาน การทำงานของระบบประสาท และการไหลเวียนของเลือด

• ไข่และเนื้อสัตว์: โดยเฉพาะเนื้อวัวและตับ มีวิตามินบี 12 และธาตุเหล็กสูง ซึ่งช่วยในการผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดง การรับประทานอาหารเหล่านี้จะช่วยเพิ่มระดับฮีโมโกลบินในเลือด ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น

 เลือกทำประกันสุขภาพกับโตเกียวมารีนประกันชีวิต  มีหลากหลายแผนให้เลือกตามต้องการ 

อย่าละเลยสัญญาณเตือนจากร่างกาย หากคุณสงสัยว่าอาจมีภาวะความดันโลหิตต่ำ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม และการมีประกันสุขภาพจะช่วยให้คุณมีความอุ่นใจและพร้อมรับมือกับปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะความดันโลหิตต่ำได้อย่างทันท่วงที 

สำหรับใครที่ยังไม่มีแผนประกันไว้ให้อุ่นใจ โตเกียวมารีนประกันชีวิตขอแนะนำ Tokio Good Health แผนประกันสุขภาพเหมาจ่ายที่จะมาช่วยแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายที่อาจเกิดขึ้นจากการเจ็บป่วย ครอบคลุม OPD และ IPD รวมถึงโรคร้ายแรงกว่า 18 โรค และให้ความคุ้มครองค่ารักษาพยาบาลในวงเงินสูง ศึกษารายละเอียดและเงื่อนไขได้บนเว็บไซต์โตเกียวมารีนประกันชีวิต หรือสนใจ อยากขอคำปรึกษาเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่ เบอร์โทรศัพท์ 02-650-1400 วันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.30-20.00 น. 

 ข้อมูลอ้างอิง

1. ความดันโลหิตต่ำ. สืบค้นเมื่อวันที่ 27 กันยายน 2567 จาก  https://www.bumrungrad.com/th/conditions/hypotension#:~:text=ติดต่อสอบถาม-,นัดหมายแพทย์,โรค แต่จัดเป็นภาวะ

2.  ความดันต่ำ เท่าไหร่อันตราย!? รักษาด้วยตัวเองได้ไหม?. สืบค้นเมื่อวันที่ 27 กันยายน 2567 จาก https://allwellhealthcare.com/hypotension/