ฟรีแลนซ์ ต้องยื่นภาษีแบบไหน ? มีรายการลดหย่อนอะไรบ้าง ?

รู้หรือไม่ว่าผู้ที่มีอาชีพอิสระ หรือฟรีแลนซ์ ก็จำเป็นต้องยื่นภาษีผู้มีเงินได้ เช่นเดียวกับคนที่ทำงานประจำทั่วไป แล้วขั้นตอนในการยื่นภาษีผู้มีเงินได้ของฟรีแลนซ์ จะมีขั้นตอนในการยื่นที่แตกต่างจากพนักงานประจำอย่างไร ในบทความนี้เราจะพาคุณมาเรียนรู้ว่าฟรีแลนซ์หรืออาชีพอิสระต้องยื่นภาษีแบบไหน พร้อมมีขั้นตอนในการยื่นภาษีมาบอกกัน

อาชีพอิสระ หรือฟรีแลนซ์หมายถึงอะไร ?

อาชีพฟรีแลนซ์ หรืออาชีพอิสระ คือการที่ผู้ประกอบอาชีพนั้น ไม่ได้เป็นพนักงานประจำขององค์กรหรือบริษัทแห่งใดแห่งหนึ่งเท่านั้น แต่เป็นการทำงานโดยการรับจ้างทำงานเป็นรายครั้งหรือรายโปรเจกต์ให้แก่ลูกค้าซึ่งเป็นบุคคล องค์กร หรือว่าบริษัทต่าง ๆ โดยรับค่าจ้างหลังจากส่งมอบงานเสร็จสิ้น หรือเป็นรายงวดตามที่ได้ตกลงกันไว้

ตัวอย่างอาชีพอิสระหรือฟรีแลนซ์ที่พบเห็นได้บ่อย เช่น นักเขียน นักแปล นักออกแบบกราฟิก โปรแกรมเมอร์ ช่างภาพ ที่ปรึกษา เป็นต้น โดยจะเป็นการรับงานไปทำตามความถนัดและความชำนาญเฉพาะทางของแต่ละบุคคล

รายได้ของฟรีแลนซ์ จัดเป็นเงินได้ประเภทไหน ?

สำหรับรายได้ของฟรีแลนซ์หรืออาชีพอิสระ จัดเป็นเงินได้ประเภทที่ 2 ตามมาตรา 40 (2) ซึ่งได้แก่ เงินได้เนื่องจากหน้าที่การงาน หรือการรับทำงานจ้างต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการจ้างแรงงานประจำหรือชั่วคราว หรือจากการรับทำงานให้ เช่น ค่านายหน้า ค่าส่วนลด เงินอุดหนุนในงานที่ทำ เบี้ยประชุม บำเหน็จ โบนัส เงินค่าเช่าบ้าน ไม่ว่าจะเป็นประจำหรือชั่วคราว โดยฟรีแลนซ์เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาเหมือนกับเงินเดือนของพนักงานทั่วไป ซึ่งคำนวณจากรายได้สุทธิหลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนแล้วเช่นเดียวกัน

อาชีพอิสระหรือฟรีแลนซ์ต้องยื่นภาษีแบบไหน ?

หากกำลังสงสัยว่าอาชีพอิสระหรือฟรีแลนซ์ต้องยื่นภาษีแบบไหน ต้องบอกให้เข้าใจว่าอาชีพอิสระหรือฟรีแลนซ์ จะต้องยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา แบบฟอร์ม ภ.ง.ด.90 โดยปกติจะต้องยื่นให้แล้วเสร็จภายในวันที่ 31 มีนาคมของทุกปี

อัตราภาษีเงินได้สำหรับฟรีแลนซ์

อัตราภาษีเงินได้สำหรับฟรีแลนซ์ จะใช้อัตราเดียวกับผู้มีรายได้ประจำ โดยเป็นอัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ซึ่งมีดังต่อไปนี้

• เงินได้สุทธิ 0-150,000 บาท ได้รับการยกเว้นภาษี

• เงินได้สุทธิ 150,001-300,000 บาท อัตราภาษี 5%

• เงินได้สุทธิ 300,001-500,000 บาท อัตราภาษี 10%

• เงินได้สุทธิ 500,001-750,000 บาท อัตราภาษี 15%

• เงินได้สุทธิ 750,001-1,000,000 บาท อัตราภาษี 20%

• เงินได้สุทธิ 1,000,001-2,000,000 บาท อัตราภาษี 25%

• เงินได้สุทธิ 2,000,001-5,000,000 บาท อัตราภาษี 30%

• เงินได้สุทธิ มากกว่า 5,000,001 บาท อัตราภาษี 35%

หากเป็นฟรีแลนซ์ ต้องเสียภาษี 2 รอบจริงไหม ?

ต้องบอกว่าเป็นเรื่องจริงที่คนทำงานฟรีแลนซ์ต้องโดนหักภาษี 2 รอบ โดยการเสียภาษีรอบแรกคือการหักภาษี ณ ที่จ่าย 3%  ส่วนรอบที่ 2 คือ หักภาษีจากการยื่นภาษีประจำปี ซึ่งหากคำนวณภาษีแล้วต้องจ่ายไม่เกิน 3% ที่โดนหักไป ก็ไม่จำเป็นต้องจ่ายเพิ่ม แต่ถ้ารวมแล้วน้อยกว่าภาษีหัก ณ ที่จ่าย ก็สามารถขอคืนภาษีได้อีกด้วย

ขั้นตอนยื่นภาษีของฟรีแลนซ์

1. รวบรวมเงินได้พึงประเมิน

คนที่ประกอบอาชีพอิสระจะไม่มีเอกสาร 50 ทวิ มาใช้ในการยื่นภาษี เหมือนคนที่ทำงานประจำ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องทำการรวบรวมเงินได้พึงประเมินด้วยตนเอง โดยการนำ “ใบหักภาษี ณ ที่จ่าย” ที่ได้รับจากผู้ว่าจ้าง และหลักฐานการโอนเงินในกรณีที่ค่าจ้างไม่เกิน 1,000 บาท มาใช้ในการคำนวณหาเงินได้พึงประเมิน เมื่อรวบรวมเงินได้พึงประเมินของทั้งปีเอาไว้แล้ว ก็เอามาคำนวณหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนต่าง ๆ เพื่อเหลือเป็นเงินได้สุทธิ จากนั้นจึงนำเงินได้สุทธิไปเทียบอัตราภาษีที่ต้องเสียต่อไป ซึ่งมีสูตรที่ใช้ในการคำนวณ ดังต่อไปนี้ 

เงินได้สุทธิ = เงินได้พึงประเมิน - ค่าใช้จ่าย - ค่าลดหย่อน

2. ค่าใช้จ่าย และรายการลดหย่อนภาษี

ในส่วนของค่าใช้จ่ายและรายการลดหย่อนภาษีของคนที่เป็นฟรีแลนซ์ สามารถแจกแจงออกได้เป็น ดังนี้

• ค่าใช้จ่าย

ค่าใช้จ่ายของผู้ประกอบอาชีพฟรีแลนซ์ จะหักจากเงินได้พึงประเมิน โดยหักแบบเหมา 50% แต่ไม่เกิน 100,000 บาท

• รายการที่สามารถใช้ลดหย่อนภาษีได้มีอยู่ทั้งหมด 4 กลุ่ม ดังต่อไปนี

กลุ่มที่ 1 ค่าใช้จ่ายส่วนตัวและครอบครัว

1. ค่าลดหย่อนส่วนตัว

หักค่าลดหย่อนได้จำนวน 60,000 บาท

2. ค่าลดหย่อนคู่สมรส (ไม่มีเงินได้)

หักค่าลดหย่อนได้จำนวน 60,000 บาท เมื่อคู่สมรสไม่มีรายได้

3. ค่าลดหย่อนฝากครรภ์ และคลอดบุตร

หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกินครรภ์ละ 60,000 บาท

4. ค่าลดหย่อนภาษีบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายและบุตรบุญธรรม

หักลดหย่อนได้คนละ 30,000 บาท และบุตรคนที่ 2 เป็นต้นไปที่เกิดตั้งแต่ปี 2561 สามารถหักลดหย่อนได้คนละ 60,000 บาท

5. ค่าลดหย่อนสำหรับเลี้ยงดูบิดา-มารดาของตน และของคู่สมรส   

หักลดหย่อนได้คนละ 30,000 บาท สูงสุดไม่เกิน 4 คน โดยบิดามารดาต้องมีเงินได้พึงประเมินไม่เกิน 30,000 บาทในปีภาษีที่ใช้สิทธิยกเว้นภาษีเงินได้

6. ค่าลดหย่อนภาษีกรณีอุปการะผู้พิการ หรือบุคคลทุพพลภาพ

หักลดหย่อนได้คนละ 60,000 บาท

ทั้งนี้ โดยเป็นไปตามที่ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด

กลุ่มที่ 2 ค่าใช้จ่ายในการซื้อประกัน กองทุน และการลงทุน

หมวดประกัน

1.ประกันสังคม

หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน  9,000 บาท

2.เบี้ยประกันชีวิต และประกันแบบสะสมทรัพย์

ที่มีระยะเวลาคุ้มครอง 10 ปีขึ้นไป หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 100,000 บาท

3.เบี้ยประกันสุขภาพ และเบี้ยประกันอุบัติเหตุที่คุ้มครองสุขภาพ

หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 25,000 บาท และหากรวมกับค่าเบี้ยประกันชีวิต จะต้องไม่เกิน 100,0000 บาท

4.เบี้ยประกันสุขภาพของบิดามารดาของตนและบิดามารดาของคู่สมรส

หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง  แต่ไม่เกิน 15,000 บาท โดยบิดามารดาของแต่ละคนมีเงินได้พึงประเมินไม่เกิน 30,000 บาทในปีภาษีที่ใช้สิทธิยกเว้นภาษีเงินได้

5.เบี้ยประกันชีวิตแบบบำนาญ ที่มีระยะเวลาคุ้มครอง 10 ปีขึ้นไป

หักลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริง ในอัตรา 15% ของเงินได้พึงประเมิน แต่ไม่เกิน 200,000 บาท

ทั้งนี้ เป็นไปตามที่ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด

หมวดกองทุน การออม และการลงทุน

1.กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF : Retirement Mutual Fund) 

หักลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 30% ของเงินได้พึงประเมินที่ต้องเสียภาษี และสูงสุดไม่เกิน 500,000 บาท

2.กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ

หักลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 15% ของค่าจ้างเฉพาะส่วนที่เกิน 10,000 บาท แต่ไม่เกิน 490,000 บาท

3.กองทุนบำเหน็จบำนาญราชการ กองทุนสงเคราะห์ครูโรงเรียนเอกชน

หักลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริง เฉพาะส่วนที่ไม่เกิน 500,000 บาท

ทั้งนี้ ในกรณีที่ผู้มีเงินได้จ่ายเงินสะสมเข้ากองทุนสำรองเลี้ยง กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ หรือกองทุนสงเคราะห์ครูโรงเรียนเอกชน เงินได้ที่ได้รับยกเว้นข้างต้นเมื่อรวมกับเงินสะสมที่จ่ายเข้ากองทุนสำรองเลี้ยงชีพ กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ หรือกองทุนสงเคราะห์ ต้องไม่เกิน 500,000 บาท

4.กองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.)

หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 30,000 บาท 

5.กองทุนรวมไทยเพื่อความยั่งยืน (Thai ESG)

หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 30% ของ เงินได้พึงประเมินที่ต้องเสียภาษี แต่ไม่เกิน 300,000 บาท  (อัปเดต  2 มกราคม 2568)

6.กองทุนรวมไทยเพื่อความยั่งยืนแบบพิเศษ (Thai ESGX)

ตามประชุมคณะรัฐมนตรีวันที่ 11 มีนาคม 2568 ได้มีมติเห็นชอบการให้สิทธิประโยชน์ทางภาษีเพื่อสนับสนุนสนหุ้นกลุ่มความยั่งยืนและมีมติอนุมัติจัดตั้งกองทุนรวมไทยเพื่อความยั่งยืนแบบพิเศษ (Thai ESGX) โดยสามารถหักลดหย่อยภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาได้ดังนี้

1. หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 30% ของ เงินได้พึงประเมินที่ต้องเสียภาษี แต่ไม่เกิน 300,000 บาท โดยจะต้องซื้อหน่วยลงทุนในกองทุน Thai ESGX ภายในระยะเวลา 2 เดือน ตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม – 30 มิถุนายน 2568

2. หากบุคคลธรรมดาที่ถือหน่วยลงทุนในกองทุน LTF ได้สับเปลี่ยนหน่วยลงทุนดังกล่าวเป็นหน่วยลงทุนในกองทุน Thai ESGX จะสามารถนำมาหักลดหย่อนภาษีได้ตามจริงไม่เกิน 500,000 บาท โดยในปีภาษี 2568 สามารถหักลดหย่อนได้เฉพาะส่วนที่ไม่เกิน 300,000 บาท และในปี 2569 – 2572 สามารถหักลดหย่อนได้ตามจริงปีละไม่เกิน 50,000 บาท

7.ดอกเบี้ยเงินกู้ยืมเพื่อซื้อ สร้าง หรือเช่าที่อยู่อาศัย

สามารถนำมาลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริง สูงสุดไม่เกินปีละ 100,000 บาท  โดยสามารถใช้สิทธิลดหย่อนได้มากกว่า 1 หลัง

เงินลงทุนธุรกิจ Social Enterprise (วิสาหกิจเพื่อสังคม) หักลดหย่อนตามที่จ่ายจริง แต่สูงสุดไม่เกิน 100,000 บาท

ทั้งนี้ โดยเป็นไปตามที่ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด

กลุ่มที่ 3 ค่าใช้จ่ายกลุ่มเงินบริจาค

เงินบริจาคทั่วไป

เช่น บริจาคให้วัดและหน่วยงานต่าง ๆ สามารถลดหย่อนได้ตามที่จ่ายจริง ไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหกค่าลดหย่อนภาษีแล้ว

เงินบริจาค

ในวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษา การกีฬา การพัฒนาสังคม ประโยชน์สาธารณะ และบริจาคเพื่อสถานพยาบาลของรัฐผ่านระบบบริจาคอิเล็กทรอนิกส์ (e-Donation) สามารถนำมาลดหย่อนได้ 2 เท่าของเงินบริจาคจริง สูงสุดไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนภาษีแล้ว

เงินบริจาคอื่น หักลดหย่อนได้ตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน

เงินบริจาคให้กับพรรคการเมืองหักลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริง แต่สูงสุดไม่เกิน 10,000 บาท

ทั้งนี้ โดยเป็นไปตามที่ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด

กลุ่มที่ 4 ค่าใช้จ่ายในโครงการกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐ

การใช้จ่ายที่อยู่ในโครงการกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐ ไม่ว่าจะเป็นการกู้ยืมเพื่อซื้อที่อยู่อาศัย หรือโครงการช้อปดีมีคืน (อาจแตกต่างกันไปในแต่ละปี)  

โครงการ “Easy E-Receipt” ลดหย่อนสูงสุด 50,000 บาท

เป็นโครงการช้อปลดหย่อนภาษีประจำปี  2568 ที่ให้ประชาชนนำเอกสารยืนยันการใช้จ่ายในรูปแบบใบกำกับภาษีอิเล็กทรอนิกส์ (e-Tax Invoice) หรือใบรับอิเล็กทรอนิกส์ (e-Receipt)  ที่ได้ในช่วงตั้งแต่ 16 มกราคม 2568 – 28 กุมภาพันธ์ 2568   มาใช้ลดหย่อนภาษีตามจำนวนที่จ่ายจริง สำหรับปีภาษี 2567 เท่านั้น  สูงสุดไม่เกิน 50,000 บาท

ค่าก่อสร้างอาคารที่อยู่อาศัย หักลดหย่อนสูงสุด 100,000 บาท

เมื่อผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาได้ชำระค่าจ้างก่อสร้างอาคารเพื่ออยู่อาศัยขึ้นใหม่ให้แก่ผู้รับจ้างซึ่งเป็นผู้ประกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม ผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาสามารถลดหย่อนได้จำนวน 10,000 บาท ต่อทุกจำนวน 1,000,000 บาทตามที่จ่ายจริง แต่รวมค่าลดหย่อนแล้วไม่เกิน 100,000 บาท และไม่เกินหนึ่งหลัง เฉพาะค่าก่อสร้างบ้านใหม่ตามสัญญาจ้างที่ได้เริ่มก่อสร้างตั้งแต่วันที่ 9 เมษายน 2567 – 31 ธันวาคม 2568

ทั้งนี้ โดยเป็นไปตามที่ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด

กลุ่มที่ 5 ค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมบ้านหรือซ่อมแซมรถเนื่องจากประสบอุทกภัย

ค่าซ่อมบ้าน หักลดหย่อนเท่าที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 100,000 บาท

สำหรับค่าซ่อมแซมหรือค่าวัสดุหรืออุปกรณ์ในการซ่อมแซมบ้านที่ได้รับความเสียหายจากอุทกภัย ซึ่งได้จ่ายระหว่างวันที่ 16 สิงหาคม 2567 – 31 ธันวาคม 2567 นั้น สามารถนำมาใช้ลดหย่อนสำหรับปีภาษี 2567 เท่านั้น ได้ตามที่จ่ายจริง แต่รวมกันทั้งหมดแล้วไม่เกินหนึ่งแสนบาท

ค่าซ่อมรถ หักลดหย่อนเท่าที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 30,000 บาท

สำหรับค่าซ่อมแซมหรือค่าวัสดุหรืออุปกรณ์ในการซ่อมแซมรถ หรืออุปกรณ์หรือสิ่งอำนวยความสะดวกในรถ ที่ได้รับความเสียหายจากอุทกภัย ซึ่งได้จ่ายระหว่างวันที่ 16 สิงหาคม 2567 – 31 ธันวาคม 2567 นั้น สามารถนำมาใช้ลดหย่อนสำหรับปีภาษี 2567 เท่านั้น ได้ตามที่จ่ายจริง แต่รวมกันทั้งหมดแล้วไม่เกินสามหมื่นบาท

ทั้งนี้ โดยเป็นไปตามที่ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด