พินัยกรรม ต้องทำอย่างไร? ให้ถูกต้องและถูกกฎหมาย

    อย่าคิดว่าการทำพินัยกรรมเตรียมไว้ เป็นเรื่องของมหาเศรษฐีที่มีทรัพย์สมบัติมากมายเท่านั้น แต่การทำพินัยกรรมจะช่วยให้เรามั่นใจว่าทรัพย์สินทั้งหมดของเราจะสืบทอดไปตามเจตนารมณ์ และตกไปอยู่ในมือของทายาทโดยชอบธรรมอย่างแน่นอน เพื่อลดปัญหาความขัดแย้ง และลดภาระค่าใช้จ่าย หรือความวุ่นวาย ในการจัดการทรัพย์สินในกรณีที่ไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้อีกด้วย ซึ่งใครที่สงสัยว่าพินัยกรรม ต้องทำอย่างไร? ให้ถูกต้องและมีผลรับรองทางกฎหมาย เรามี How to ทำพินัยกรรม พร้อมหลักการง่าย ๆ ที่สามารถเข้าใจและทำตามได้มาแนะนำกัน

3 ขั้นตอนการทำพินัยกรรมให้ถูกต้องและถูกกฎหมาย

สำหรับวิธีการทำพินัยกรรมให้ถูกต้องและมีผลทางกฎหมายนั้น มี 3 ขั้นตอนสำคัญ ดังต่อไปนี้ 

1. เลือกรูปแบบพินัยกรรม 

พินัยกรรมที่ถูกต้องตามกฎหมาย และสามารถทำได้ง่าย ๆ มี 5 แบบ คือ

 (1) พินัยกรรมแบบธรรมดา

เป็นพินัยกรรมที่ทำขึ้นด้วยการเขียนหรือว่าการพิมพ์ มีการระบุรายละเอียดและลงวันที่ เดือน ปี ไว้อย่างชัดเจน โดยผู้ทำพินัยกรรมต้องลงลายมือชื่อหรือพิมพ์ลายนิ้วมือ เพื่อเป็นการยืนยันต่อหน้าพยานอย่างน้อย 2 คน รวมถึงพยานทั้ง 2 คน ก็ต้องลงลายมือชื่อไว้ในพินัยกรรมด้วยเช่นกัน

(2) พินัยกรรมเขียนเองทั้งฉบับ

เป็นวิธีการทำพินัยกรรมที่เรียบง่ายที่สุด โดยผู้ทำเป็นผู้เขียนระบุการแบ่งทรัพย์สินต่าง ๆ ด้วยลายมือของตนเอง พร้อมทำการลงลายมือชื่อเพื่อการยืนยันตัวตนไว้ด้วย ซึ่งวิธีนี้จะมีพยานหรือไม่มีก็นับว่ามีผลทางกฎหมายทั้งสิ้น

(3) พินัยกรรมทำเป็นเอกสารฝ่ายเมือง

การทำพินัยกรรมด้วยวิธีนี้ ผู้ทำจะแจ้งความประสงค์ในการแบ่งทรัพย์สินต่าง ๆ โดยมีเจ้าหน้าที่ของรัฐ ซึ่งได้แก่ เจ้าพนักงานที่สำนักงานเขต สำหรับผู้ที่อยู่ในพื้นที่กรุงเทพฯ​ หรือเจ้าพนักงานที่ว่าการอำเภอ สำหรับผู้ที่อยู่ในพื้นที่ต่างจังหวัด เป็นผู้จดบันทึกข้อความแจกแจงการแบ่งทรัพย์สิน รวมถึงรายละเอียดอื่น ๆ และต้องมีพยานอีกอย่างน้อย 2 คนเข้ารับฟัง  

หลังจากจดข้อความตามที่แจ้งครบถ้วน เจ้าหน้าที่จะมีการอ่านข้อความให้ผู้ทำพินัยกรรมและพยานฟัง หากถูกต้องครบถ้วน ทั้งผู้ทำพินัยกรรมและพยาน จะทำการลงลายมือชื่อในพินัยกรรม ท้ายสุดคือเจ้าพนักงานจดบันทึกทำการลงลายมือชื่อ พร้อมประทับตราที่ระบุตำแหน่งไว้ด้วย 

(4) พินัยกรรมทำเป็นเอกสารลับ

ในส่วนของการทำพินัยกรรมด้วยวิธีนี้ ผู้ทำจะเขียนหรือว่าพิมพ์ข้อความต่าง ๆ ในพินัยกรรมด้วยตนเอง หรือว่าให้ผู้อื่นทำให้ก็ได้ แต่ต้องทำการลงลายมือชื่อของตน และต้องมีพยานอีก 2 คน ลงลายมือชื่อในพินัยกรรมเช่นกัน แล้วจึงทำการปิดผนึกซองพินัยกรรม โดยพินัยกรรมต้องมีการลงลายมือชื่อผู้ทำตรงรอยที่ปิดผนึกไว้ด้วย

หลังจากนั้น ให้นำซองพินัยกรรมที่ปิดผนึก พร้อมพยานไปแถลงข้อความในพินัยกรรม ต่อหน้าผู้อำนวยการเขตหรือนายอำเภอ มีเจ้าหน้าที่จดบันทึกถ้อยคำลงบนซองพินัยกรรม โดยเจ้าหน้าที่จะประทับตราตำแหน่ง และลงลายมือชื่อบนซอง แล้วให้ผู้ทำพินัยกรรมและพยานลงลายมือชื่อบนซองเช่นกัน

(5) พินัยกรรมทำด้วยวาจา

มาถึงวิธีทำพินัยกรรมรูปแบบสุดท้ายที่เราจะแนะนำ คือ พินัยกรรมทำด้วยวาจา ซึ่งเป็นพินัยกรรมที่สามารถทำได้ก็ต่อเมื่อผู้ทำพินัยกรรมตกอยู่ในภยันตรายใกล้ความตาย หรืออยู่ในระหว่างสงคราม หรือเกิดมีโรคระบาด รวมถึงผู้ทำพินัยกรรมไม่สามารถขยับร่างกายได้ ในช่วงเวลานั้น หรือไม่สามารถหาเครื่องมือเครื่องเขียนได้ทัน ทั้งยังเกรงว่าจะถึงแก่ชีวิตเสียก่อน โดยผู้ทำพินัยกรรมจะต้องแจกแจงข้อกำหนดในพินัยกรรมต่อหน้าพยานอย่างน้อย 2 คน 

หลังจากนั้นโดยเร็วที่สุด พยานจะนำข้อความไปแจ้งต่อให้ผู้อำนวยการเขตหรือนายอำเภอรับทราบข้อความเหล่านั้น โดยที่เจ้าหน้าที่บันทึกข้อความ รวมถึงพยานทั้งหมดจะทำการลงลายมือชื่อในพินัยกรรม ซึ่งพินัยกรรมฉบับนี้ จะสิ้นสภาพภายใน 1 เดือน หลังจากผู้ทำพินัยกรรมกลับสู่ฐานะที่จะทำพินัยกรรมตามแบบอื่นที่กฎหมายกำหนดไว้  

2. ระบุองค์ประกอบที่ต้องมีในพินัยกรรมให้ครบถ้วน

หลักสำคัญในการทำพินัยกรรมไม่ว่าจะด้วยรูปแบบใดก็ตาม ผู้ทำพินัยกรรมจำเป็นต้องระบุรายละเอียดต่าง ๆ ในพินัยกรรมให้ครบถ้วน โดยมีองค์ประกอบที่ต้องมีในพินัยกรรม ได้แก่

• ชื่อ-นามสกุล เลขบัตรประจำตัวประชาชน ที่อยู่ ของผู้ทำพินัยกรรม

• วัน เดือน ปี ที่ทำพินัยกรรม

• สถานที่ทำพินัยกรรม

• ข้อความแสดงเจตนาว่าจะให้ทายาทจัดการอะไร อย่างไร หลังเสียชีวิต เช่น จำนวนวันที่จัดพิธีศพ หรือการบริจาคร่างกายให้แก่โรงพยาบาล

• ข้อความระบุว่าจะให้ทรัพย์สินใด แก่ทายาทคนใด โดยสามารถยกให้ได้แค่ในส่วนที่เป็นสิทธิของตนเท่านั้น  

• ข้อความรับรองว่าขณะทำพินัยกรรม ผู้ทำมีสติครบถ้วน 

3. ตรวจสอบข้อความต่าง ๆ ให้ถี่ถ้วน เพื่อไม่เป็นโมฆะภายหลัง

เมื่อเลือกรูปแบบของพินัยกรรม และระบุข้อความซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญแล้ว อย่าลืมอ่านทบทวน เพื่อพิจารณาข้อความที่ระบุไว้อย่างถี่ถ้วนอีกครั้ง รวมถึงเป็นการตรวจสอบว่าใส่รายละเอียดสำคัญได้ครบถ้วน อีกทั้งต้องตรวจสอบการลงลายมือชื่อของทั้งผู้ทำพินัยกรรม พยาน และเจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้องให้ครบถ้วน เพื่อป้องกันการเป็นโมฆะในภายหลัง

ทั้งหมดนี้ คือ 3 ขั้นตอนหลักในการทำพินัยกรรม ซึ่งผู้ที่สนใจต้องการจัดการทรัพย์สินไว้ เพื่อไม่ต้องกังวลในภายหลังสามารถนำไปทำตามได้ และสำหรับใครที่ต้องการทำประกันชีวิต เป็นอีกหนึ่งทรัพย์สินที่สามารถส่งต่อผลตอบแทนให้แก่ลูกหลานได้ ถึงแม้ไม่สามารถระบุเจตนาส่งต่อในพินัยกรรม แต่สามารถระบุผู้รับประโยชน์ตอนตกลงทำสัญญาได้ทันที สำหรับใครที่สนใจทำประกันชีวิตไว้เป็นมรดกให้ลูกหลาน โตเกียวมารีน มีแบบประกันชีวิตให้เลือกมากมาย สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้เลยที่ ศูนย์บริการลูกค้ารายบุคคล โทรศัพท์ 02-650-1400 วันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.30-20.00 น.

ข้อมูลอ้างอิง

1. พินัยกรรม. สืบค้นเมื่อวันที่ 24 เมษายน 2564 จาก https://www.bora.dopa.go.th/CallCenter1548/index.php/menu-general/12-service-handbook/general/40-general-testament

2. มีลูกหลานเยอะ อยากทำพินัยกรรมเอาไว้ จะได้สบายใจหายห่วง. สืบค้นเมื่อวันที่ 24 เมษายน 2564 https://www.set.or.th/th/education-research/education/happymoney/knowledge/article/74-how-to-write-a-legitimate-and-satisfying-will