แก้ไขพฤติกรรมฟุ่มเฟือยได้อย่างไรบ้าง

รู้หรือไม่ ? การใช้เงินฟุ่มเฟือยอาจเกิดจากภาวะทางจิต

พฤติกรรมใช้เงินฟุ่มเฟือย และใช้เงินเกินตัวอาจไม่ใช่แค่อุปนิสัยเท่านั้น เพราะหากมีอาการรุนแรงถึงขั้นควบคุมตัวเองไม่ได้ และก่อให้เกิดปัญหาทางการเงินตามมา นั่นอาจเป็นสัญญาณของอาการ “Oniomania” 

• Oniomania หมายถึงภาวะทางจิตเวชประเภทหนึ่ง ในภาษาไทยเรียกว่า "โรคจิตเภทชนิดเสพติดการซื้อของ" 

โดยผู้ป่วยจะรู้สึกมีความสุขมากเมื่อได้จับจ่ายซื้อของ จนเกิดเป็นอาการคลั่งไคล้การซื้อของอย่างรุนแรง ทำให้ควบคุมตัวเองไม่ได้ มักซื้อของมากมายจนเกินความจำเป็น และอาจสร้างปัญหาทางการเงินแก่ตนเองและครอบครัวได้

อีกหนึ่งคำที่มักใช้เรียกผู้ที่มีพฤติกรรมใช้เงินฟุ่มเฟือย และเกินตัวก็คือคำว่า “Shopaholic” นั่นเอง 

• Shopaholic นั้นเป็นการเปรียบเทียบว่า ผู้มีพฤติกรรมเสพติดการช็อปปิงนั้นเหมือนกับคนที่เสพติดการดื่มสุรา เพราะแม้จะรู้ว่ามีพิษภัย แต่ก็หยุดช็อปปิงไม่ได้ 

ซึ่งโรค Shopaholic นั้นไม่ได้จัดเป็นโรคทางจิตเวชโดยตรง แต่เป็นพฤติกรรมที่คล้ายกับอาการ Oniomania โดยมักมีแรงจูงใจในการซื้อของเพื่อคลายเครียด แก้เบื่อหน่าย หรือต้องการเติมเต็มความเหงา ความเศร้าบางอย่าง

หรือสรุปโดยย่อได้ว่า Oniomania เป็นคำทางการแพทย์ที่ใช้อธิบายปัญหาทางจิตใจที่เกี่ยวข้องกับการช้อปปิ้งเกินความจำเป็น ในขณะที่ Shopaholic เป็นคำที่ใช้ในภาษาพูดทั่วไปเพื่อบรรยายบุคคลที่มีความชอบในการช้อปปิ้งมาก แต่ไม่จำเป็นต้องหมายถึงปัญหาทางจิตใจ

สัญญาณเตือนของพฤติกรรมใช้เงินฟุ่มเฟือย  

• ซื้อของที่ไม่จำเป็น หรือซื้อของที่เกินความต้องการ

• รู้สึกตื่นเต้น เคลิบเคลิ้ม หรือมีความสุขอย่างมากหลังได้ช็อปปิง

• ใช้จ่ายเงินเกินตัว ซื้อของจนเป็นหนี้สิน

• โกหกหรือปิดบังครอบครัวเกี่ยวกับการใช้จ่าย

• รู้สึกผิดหรือเสียใจหลังได้ช็อปปิง แต่ก็ยังทำต่อไป

• ไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมการช็อปปิงของตนเองได้

ใช้เงินเกินตัว ทำไงดี ? : วิธีแก้ปัญหาการใช้เงินฟุ่มเฟือย

วางแผนการใช้จ่าย

ควรวางแผนการใช้จ่ายเงินเป็นประจำทุกเดือน โดยแบ่งเป็นหมวดหมู่ต่าง ๆ เช่น ค่าผ่อนบ้าน ค่าอาหาร ค่าเดินทาง เป็นต้น และควรกำหนดวงเงินที่ใช้ได้ในแต่ละหมวดเอาไว้ให้ชัดเจน และปฏิบัติตามแผนที่วางไว้อย่างมีวินัย สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้คุณควบคุมค่าใช้จ่ายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น พร้อมทั้งลดการซื้อของที่เกินจำเป็นด้วย

จดบันทึกรายรับ-รายจ่าย

การจดบันทึกรายรับ-รายจ่ายอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้คุณเห็นภาพรวมของการใช้จ่ายได้ชัดเจนมากขึ้น ซึ่งจะช่วยเตือนสติ และทำให้สามารถควบคุมตนเองไม่ให้ใช้จ่ายเกินงบประมาณที่วางไว้ได้ 

หลีกเลี่ยงการช็อปปิงเมื่อรู้สึกเครียด หรือเบื่อ 

การไปช็อปปิงในสภาวะจิตใจที่เครียด หงุดหงิด หรือเบื่อหน่าย อาจทำให้คุณซื้อของโดยขาดการควบคุมได้ ดังนั้น จึงควรหลีกเลี่ยงการช็อปปิงเมื่อรู้สึกเครียด หรือเบื่อ

หากิจกรรมอื่นทำแทนการช็อปปิง

หากรู้สึกเครียด เบื่อ หรือหงุดหงิด ควรหากิจกรรมอื่น ๆ ทำแทนการช็อปปิง เพราะจะช่วยลดความอยากช็อปปิงและเบี่ยงเบนความสนใจไปจากการใช้จ่ายได้ เช่น การอ่านหนังสือ เล่นกีฬา ทำของประดิษฐ์ และอื่น ๆ ตามความสนใจของตนเอง

คำนึงถึงความจำเป็นก่อนซื้อสินค้า  

วิธีที่ดีที่สุดในการแก้ปัญหาการใช้เงินฟุ่มเฟือยคือ การพิจารณาความจำเป็นของสิ่งที่จะซื้อก่อนตัดสินใจซื้อสินค้าทุกครั้ง เพราะจะช่วยป้องกันการซื้อของโดยขาดการคิดไตร่ตรอง หรือซื้อเพียงหลงใหลไปกับการโฆษณาได้

เน้นซื้อสินค้าที่มีคุณภาพมากกว่าสินค้าราคาถูก

หนึ่งในสิ่งที่ทำให้คนมีพฤติกรรมใช้เงินฟุ่มเฟือยก็คือ การเห็นแก่ของที่มีราคาถูก ดังนั้น การเลือกซื้อสินค้าที่มีคุณภาพดี มีราคาเหมาะสมกับคุณภาพจึงจะทำให้คุณประหยัดเงิน และไม่ต้องซื้อซ้ำบ่อย ๆ ได้ 

ลดพฤติกรรมเงินเดือนออกแล้วต้องรีบใช้

เพื่อลดพฤติกรรมเงินเดือนออกแล้วต้องรีบใช้ คุณควรแบ่งเงินออมก่อนเป็นอันดับแรก แล้วจึงค่อยวางแผนการใช้จ่ายในส่วนที่เหลือ เพราะจะช่วยสร้างวินัยในการออม และการใช้จ่าย รวมถึงป้องกันไม่ให้ใช้เงินจนหมดทันทีที่เงินเดือนออกด้วย

มีบัตรเครดิตแค่พอใช้ ไม่ต้องเปิดหลายใบ

สำหรับผู้ที่มีแนวโน้มใช้จ่ายฟุ่มเฟือย ไม่ควรมีบัตรเครดิตหลายใบ เพราะอาจทำให้ขาดสติในการใช้จ่ายได้ และควรมีบัตรเครดิตไว้ใช้เพียงใบเดียวหรือสองใบเท่านั้น เพราะจะทำให้สามารถควบคุมการใช้จ่ายได้ง่ายกว่า

นอกจากการเลิกพฤติกรรมใช้เงินฟุ่มเฟือยแล้ว อีกสิ่งสำคัญที่ควรทำเพื่อสร้างสถานะทางการเงินที่มั่นคงในช่วงบั้นปลายก็คือ การเลือกซื้อประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์นั่นเอง เพราะนอกจากจะได้รับความคุ้มครองชีวิตแล้ว ประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์ยังช่วยสร้างวินัยในการออม ได้รับผลตอบแทนที่ดี และมีสิทธิประโยชน์ทางภาษีคือช่วยลดหย่อนภาษีได้อีกด้วย 

หากสนใจซื้อประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์ เลือกซื้อประกันแผนที่ใช่ จากโตเกียวมารีนประกันชีวิต ได้เลย สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์บริการลูกค้ารายบุคคล โทรศัพท์ 02-650-1400 วันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.30-20.00 น.

ข้อมูลอ้างอิง

1. “Shopaholic” โรคทางจิต เสพติดการช้อปปิ้ง ไม่ใช่แค่ผู้หญิง แต่ผู้ชายก็เป็น. สืบค้นวันที่ 28 พฤษภาคม 2567 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/shopaholic-โรคทางจิต-เสพติดการ/

2. สัญญาณ Shopaholics คุณกำลัง เสพติดการช้อปปิ้ง หรือเปล่า?. สืบค้นวันที่ 28 พฤษภาคม 2567 จาก https://dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30553

3. Shopping addiction: How to stop being a shopaholic. สืบค้นวันที่ 28 พฤษภาคม 2567 จาก https://www.getrichslowly.org/shopping-addiction/